डा. खुमनारायण पौडेल (जन्मः २०२१ भाद्र ६) स्वच्छन्दता र प्रयोगवादी धारामा कविता लेखिरहनु भएका एक सशक्त कवि हुनुहुन्छ । उहाँका कवितामा पाइने सरल शब्दहरुको प्रयोगको शैलीगत विशिष्टताका कारण कविता पढ्दा पाठकहरुले आनन्दको बोध गर्छन् । उहाँका कवितामा संवेदनाको संवेग पाइन्छ । संवेदनाहीन समयप्रतिको असहमति र विद्रोहको आवेग पाइन्छ । त्यसैले कवि ईश्वर वल्लभ लेख्छन्, ‘कवि भाइ खुमनारायण पौडेल स्वतन्त्रताका कवि त हुँदै हुन, करुणाका कवि पनि हुन् । जसका स्वरमा एउटा ठूलो विश्वासको महल खडा भएको छ । आस्थाका सुन्दर सुनका गजुरहरु र सङ्गमरमरका अभिनव मानवीय सौमनस्यहरुका श्रद्धाञ्जली तयार भएका छन्, जो शाश्वत र समयातीत हुन खोजिरहेका छन् ।’
हालसम्म उहाँका ‘अन्तिमेत्थम’(२०४९), ‘नरमेध’(२०५६) र ‘शीतनिद्रा’(२०७३) कवितासङ्ग्रहहरु प्रकाशित रहेका छन् ।
यहाँ उहाँका अन्तिमेत्थम कवितासङ्ग्रहमा रहेका दुई कवितालाई प्रस्तुत गरेको छु ।
घाटमा एउटा साँझसँग
(मलाई हुर्काउने आमालाई)
भग्न छु
शोकमग्न छु
यसबेला मलाई कोलाहलको सट्टा
एकान्तको सानो परिवेश देऊ
केही कुरा गर्नु छ यो साँझसँग
समयले निर्मम उधिनेका
पीडाका चपरीहरु
र नियतिले दिएर गएका आघातहरुसँग
भग्न छु
शोकमग्न छु
केही बोल्न सकिरहेको छैन यसबेला
मलाई भक्कानोको सट्टा आवाज देऊ
केही भन्नु छ मैले यो चितासँग
डढिरहेको छाती र हातहरुसँग
सम्पूर्ण ममताको दुबो पोल्दै गइरहेका
आगोका अठोटहरुसँग
भग्न छु
शोकमग्न छु
केही देख्न सकिरहेको छैन यसबेला
यी आँसुहरुको सट्टा दृष्टि देऊ
केही अन्तिम हेर्नु छ दाउराहरुसँग
नदीको पानी र बगरसँग
धुवाँ र दावानलसँग
भग्न छु
शोकमग्न छु
यसबेला मलाई यी शब्दहरुको सट्टा
अलिकति विश्वास देऊ
मेरा विश्वासहरु आज हराएको बेला
एउटा वास्तविकता स्वीकार्न सकुँ
कि–
म शव समक्ष छु
म घाट समक्ष छु
म आगो समक्ष छु
दिनसक्छौ भने
कृपया मलाई यसबेला
एकान्तको सानो परिवेश देऊ
भग्न छु
शोकमग्न छु
०००
समयको स्वर
हिजो घोडा चढ्नेहरु
आज पनि उन्मुक्त घोडा चढिरहेछन्
सडक आज उनीहरुकै विजयोल्लासमा थर्किरहेछ
हिजो पसिना चुहाउनेहरु
आज पनि पसिना चुहाइरहेछन्
माटो आज उनीहरुकै पसिनाले भिजिरहेछ
मखुण्डा लगाएका अनुहारहरु
आज पनि अँध्यारो खोजिरहेछन्
अँध्यारो आज उनीहरुकै साउतीले खलबलिइरहेछ
कुण्ठाग्रस्त धृतराष्ट्रहरु
आज पनि दुर्योधन हुर्काइरहेछ
परिवेश आज उनीहरुकै महत्वाकांक्षाले घाइते भइरहेछ
गुरु भएका द्रोणाचार्यहरु
आज पनि नूनको परिभाषामा
आफूलाई बाँधिरहेछन्
उनीहरुकै चक्रव्यूहभित्र आज निहत्था
अभिमन्युको हत्या भइरहेछ
शब्दहरु अचेल बन्दीगृह बाहिर छन्
त्यसैले शब्दहरु निर्वाध अरुको अस्मिता भत्काइरहेछन्
संवेदना चोरेर मानिसहरुको
संवेदनामै प्रहार गरेर मानिसहरुको
शब्दहरु अचेल सत्तास्पर्शको स्वप्न देखिरहेछन्
निर्बन्ध गलत हतियार बनाएर एकथरी मानिसहरु
अनास्था रोपेर माटोमा
षडयन्त्रको खेल खेलिरहेछन्
बिखण्डित पारेर मनहरुलाई
अविश्वासको जहर फैलाएर मनहरुमा
रगतको खेल खेलिरहेछन्
कसले जितेको छ र रगतको युद्ध ?
आस्थाको द्वार भर्खर खुलेको बेला
म देखिरहेछु
अर्काथरी मानिसहरु पाइला उठाइरहेछन्
दासता र अभावको विरोधमा
पलायनता र यथास्थितिको विरोधमा
उनीहरु सिर्जनाको नवीनमा द्वारमा छन्
०००
